- مجتمع معادن سنگ آهن فلات مرکزی ایران - http://icep.ir -

بازدید قائم مقام و معاونین وزارت صنعت، معدن و تجارت از مرکز پژوهش‌های کاربردی علوم‌زمین

مركز پژوهش‌‌هاي كاربردي علوم‌زمين كرج روز پنج شنبه ميزبان جمعي از معاونان وزارت صنعت، معدن و تجارت بود.
اين بازديد با حضور آقايان  محمد‌صادق مفتح قائم مقام وزير و معاون توسعه فناوري اطلاعات و تجارت الكترونيكي، مسعود موحدي قائم مقام وزير در امور كسب و كار، وجيه‌الله جعفري معاون امور معادن و صنايع معدني،محمود دودانگه مشاور وزير صنعت ،معدن وتجارت و همچنين محمدتقي كره‌اي رئيس  سازمان زمين شناسي واكتشافات معدني و جمعي از معاونان و مديران اين مجموعه برگزار شد
در اين بازديد، حاضران از نزديك با فعاليت‌هاي جاري در بخش‌هاي تهيه و توليد نقشه‌هاي زمين‌شناسي، مخاطرات، زمين‌شناسي دريايي و پزشكي، آزمايشگاه آناليز نمونه‌هاي معدني، نانوبيوزمين، مطالعات كواترنري، فصلنامه علوم‌زمين، پژوهش‌هاي بين‌المللي، ژئوفيزيك هوايي و ژئومتيكيس، مطالعات عناصر استراتژيك معدني‌ به‌عنوان توانمندي‌ها و دستاوردهاي مركز پژوهش‌هاي كاربردي علوم‌زمين آشنا شدند.
بر اساس اين گزارش، مركز پژوهشهاي كاربردي علومزمين واقع در استان البرز همزمان با بيست و نهمين فجر پيروزي انقلاب اسلامي كار خود را آغاز  كرد. اين مركز با هدف انجام  پژوهشهاي نوين و كاربردي  در تمامي شاخههاي علومزمين، استاندارد كردن روشهاي مطالعاتي و آزمايشگاهي در سطح كشور و نيز دستيابي به فناوريهاي نو و انجام پروژههاي ملي و بينالمللي در سطح كشور ايجاد شد و در اين مدت كوتاه توانسته به موفقيتهاي قابل قبولي دست يابد.
در مركز پژوهشهاي كاربردي علوم زمين براي اولين بار بررسيهايي در زمينه زمينشناسي پزشكي، زمينشناسي كواترنري، زمين رياضي، آب زمينشناسي، اكتشاف عناصر استراتژيك و پنهان، استحصال مواد معدني با روشهاي نانو و بايو فنآوري، روشهاي نوين و استاندارد آزمايشگاهي شيمي و زمينشناسي، فرآوري عناصر استراتژيك، جواهرشناسي و جواهرتراشي و… انجام شده است.
حضور كارشناسان جوان، متعهد، پر كار و علاقهمند از مزيتهاي اين مركز در دستيابي به پيشرفتهاي بيشتر است. اين مركز در نظر دارد آزمايشگاه مرجع علومزمين را در كشور ايجاد كرده و به  استاندارد كردن روشهاي آزمايشگاهي تجزيه نمونههاي حاصل از بررسيهاي زمينشناسي و اكتشافي بپردازد.
در ابتداي بازديد معاونان وزارت صنعت، معدن و تجارت دكتر جليل قلمقاش معاون زمينشناسي سازمان زمينشناسي و اكتشافاتمعدني كشور، توليد اطلاعات پايه و تهيه نقشههاي زمينشناسي بهمنظور مطالعات زمينشناسي، اكتشافات مواد معدني فلزي و غيرفلزي، اكتشافات ميدانهاي نفت و گاز، تعيين محل شهرها و شهركهاي مسكوني و صنعتي، تعيين محل سايتهاي اتمي، گاز، نفت، پتروشيمي، نيروگاههاي برق، سدها، تعيين مسير جادهها، تونلها، لولههاي گاز و نفت و سازههاي بزرگ را از جمله مهمترين فعاليتهاي مديريت زمينشناسي منطقهاي سازمان متبوع خود ياد كرد.
به گفته وي، توليد اطلاعات پايه زمينشناسي با تكيه بر آزمايشگاههاي زمين مرجع با كمك كارشناسان مجرب، فعاليتهاي بينالمللي در زمينه تحقيقات زمينشناسي از مهمترين فعاليتهاي مديريت زمينشناسي منطقهاي به شمار ميرود.
همچنين دكتر راضيه لك، مدير زمينشناسي دريايي اين سازمان به توضيحاتي درباره اين بخش پرداخت و گفت: امروزه مطالعات زمينشناسي دريائي با توجه به اهميت اقتصادي، زيستمحيطي،  سياسي، نظامي و امنيتي در اكثر كشورهاي دنيا از جايگاه ويژهاي برخوردار است.
وي خاطرنشان كرد: در كشور ما نيز با وجود بيش از ۳۰۰۰  كيلومتر مرز آبي (به جز مرزهاي رودخانهاي) و در اختيار داشتن هزاران كيلومتر مربع پهنه دريائي (درياي خزر، خليج فارس و بخشي از درياي عمان)  و درياچه هاي داخلي ( اروميه، بختگان، مهارلو وغيره) ،تالابها و رودخانهها و تنوعزمينشناسي و زيستي و منابع اقتصادي در اين پهنهها و اهميت ژئوپليتيكي آنها، توجه به پژوهشهاي زمينشناسي دريائي امري بسيار ضروري است.
لك با بيان اين كه حساسيت موضوع وقتي بيشتر ميشود كه به درگيريها و ادعاهائي بر سر مالكيت برخي از اين پهنهها با كشورهاي همسايه نيم نگاهي داشته باشيم؛ تصريح كرد: ۳۰ درصد كره زمين، خشكي و ۷۰ درصد آن از آب تشكيل شده و از ۷۰ درصد آبهاي زمين، ۶۰ درصد آن بصورت مشاع است يعني همه كشورهاي جهان مي توانند از آنها استفاده كنند و به هيچ كشور خاصي تعلق ندارد.
به گفته مدير زمينشناسي دريايي در اهداف تعريف شده علاوه بر برخورداري از دانش پيشرفته و به روز و توانايي توليد علم در حوزه زمينشناسي دريائي از طريق پژوهش هاي كاربردي، با تربيت نيروي انساني مجرب و تحصيلكرده  سهم بهسزايي در توسعه و پيشرفت دانش زمينشناسي دريائي در منطقه ايفا خواهدكرد.
وي به اين نكته اشاره كرد كه تاكنون مديريت زمينشناسي دريايي در فلات قاره درياي عمان، خليج فارس تا مرز آبي كشور و درياي خزر تا اعماق ۹۰۰ متر در چند لايه اطلاعاتي زمينشناسي دريايي، فعاليتهاي گسترده اي انجام داده است.
لك با بيان اين كه كشور ايران با داشتن بيش از ۳۰۰۰ كيلومتر خطي سواحل همواره در معرض مخاطرات دريايي قرار دارد، افزود: اغلب  خسارات وارده به دليل عدم شناخت و مطالعات علمي درياها حادث خواهند شد كه عمدهترين مخاطرات دريا تسونامي، طوفانهاي دريايي، نوسان سطح آب درياها، شكستگيها، كشند قرمز، فرسايش و رسوبگذاري، لنداسلايدهاي زير دريايي، تغييرات اقليمي و خشكساليها، گسلهاي بستر دريا، مخاطرات مربوط به رژيم حقوقي كشورها است.
همچنين مهندس بهروز برنا معاون اكتشاف اين سازمان به اكتشاف و اهميت ذخاير معدني در كشور پرداخت و افزود: نحوه پيدايش و پراكندگي مواد معدني كشورها ارتباط مستقيم با سرگذشت زمين شناسي و قرارگيري آنها در حوزه هاي رسوبي ساختاري مختلف دارد.
وي با بيان اين كه كمربندهاي فلززايي مواد معدني مختلف را ميتوان در راستاي كمربندهاي تكتونيكي و زمينساختي پيگيري كرد، خاطرنشان كرد: تبديل اين پتانسيلها و استعدادهاي كانهزايي در كشورهاي مختلف رابطه مستقيم با ميزان اكتشافات مواد معدني دارد به نحويكه بيشترين توليد مواد معدني مربوط به كشورهايي است كه بيشترين سرمايهگذاري را در اين زمينه انجام ميدهند.
معاون اكتشاف اين سازمان با بيان اينكه ايران روي يكي از مهمترين كمربندهاي كوهزايي دنيا قرار گرفته كه از سرزمينهاي آلپ در اروپا آغاز و تا هيماليا و شايد اندونزي و برمه نيز ادامه پيدا ميكند و كمربند مشخصي از مواد معدني در راستاي اين كمربند تشكيل شده است.
به گفته مهندس برنا؛ يكي از مهمترين مزيتهاي ايران، تنوع زمينشناسي و عدم پوشش گياهي در بسياري از مناطق ايران است كه اين كشور را جزو ۲۰ كشور اول دنيا از نظر متالوژني تبديل كرده است به طوريكه از ۱۲۰۰۰ معدن دنيا كه در كلاس جهاني مطرح هستند تعداد ۱۲ معدن آن شامل معادن مس سرچشمه، مس سونگون، سرب و روي انگوران، سرب و روي مهديآباد، آهن چغارت، آهن سنگان، آهن بافق، آهن گلگهر ايران وجود دارد.
معاونت اكتشاف سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني كشور درخصوص برنامههاي كلان اكتشافي اين سازمان چنين گفت: در راستاي اكتشافات سيستماتيك مواد معدني و با شناسايي حوزههاي رسوبي ساختاري اصلي و كمربندهاي اصلي متالوژني كشور سازمان زمينشناسي و اكتشافاتمعدني كشور به تهيه لايههاي اطلاعاتي اصلي اقدام كرده است.
وي تاكيد كرد: نتيجه فعاليتهاي سيستماتيك شناسايي كمربندهاي مهم عناصر پايه و استراتژيك در كشور است كه پراكندگي مكاني عناصر مس، آهن، سرب و روي، طلا و كرميت در نقشهها مشخص است.
بر اساس اين گزارش آزمايشگاهاي مرجع علوم زمين اين مجموعه  نيز با آموزش و بهكارگيري سرمايه نيروي انساني متخصص و منحصر بهفرد و تجهيزات پيشرفته آزمايشگاهي توانسته است حجم آناليزهاي اين سازمان را از ۳۰ هزار نمونه در سال به بيش از ۱۱۰ هزار نمونه افزايش داده و رشدي در حدود ۲۷۰ درصد به ارمغان آورد كه با توجه به افزايش حجم آناليز
نمونه هاي زمينشناسي و معدني در آينده اي نزديك مي توان شاهد رشد بخش علوم زمين و معدن در كشور باشيم و همچنين توان ارائه خدمات آزمايشگاهي كل كشور در زمينه هاي مختلف آناليزي و بي نياز بودن كشور در اين زمينه را به دنبال داشته باشد.
به گفته كارشناسان، هزينه كار بهينه با ابزار ساده و كم هزينه با حداكثر توان، هزينه كم، حد تشخيص بسيار پايين و دقت بالاي آناليز از مهمترين مزاياي اين آزمايشگاه است.
محمدرضا برزگري كارشناس طرح فرآوري فلزات استراتژيك با بيان اين كه در گذشته فراوري به مجموعه عملياتي كه بر روي يك ماده معدني خام انجام مي شود تا از آن يك يا چند محصول قابل فروش و يك باطله توليد شود، اطلاق ميشد، يادآور شد: امروزه، به مجموعه عملياتي كه بر روي يك ماده ي اوليه انجام ميشود تا براساس استانداردهاي زيست محيطي يك يا چند محصول با ارزش توليدشود، فرآوري گفته ميشود.
به گفته برزگري، فرآوري مواد معدني از آن دست فعاليتهايي است كه هرچند سود حاصل از استخراج مواد معدني را تا چندين برابر افزايش ميدهد اما سرمايهبر بودن آن باعث شده است تا در حاشيه قرار بگيرد.
وي در ادامه درخصوص اهميت تاسيس اين مركز چنين گفت: با توجه به روند فعلي صنايع معدني و به منظور پر كردن خلاء دانش فرآوري در صنعت كشور، اولين مركز مطالعات فرآوري فلزات استراتژيك در محل مركز پژوهش هاي كاربردي علوم زمين به احداث رسيده است.
ژئوفيزيك هوايي نيز از ديگر بخشهايي بود كه به گفته مدير ژئومتيكس از سال ۱۳۸۱، سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني كشور اقدام به تهيه تجهيزات ژئوفيزيك هوائي و وسيله پرنده مناسب اين امر كرده و در آن زمان با كمك برجسته ترين شركت ژئوفيزيك هوائي يعني پروژه ژئوفيزيك هوائي را در ناحيهي دامغان – معلمان در استان سمنان آغاز و سپس پروژههاي را در استانهاي خراسان جنوبي رضوي، آذربايجانشرقي، سيستان و بلوچستان، كردستان، كرمان، يزد، فارس با موفقيت توسط كارشناسان ايراني به اتمام رسانيد.
به گفته وحيد فتوتي سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني كشور؛ اكنون بعنوان تنها مجري پروژه هاي ژئوفيزيك هوائي كه با اتكا به توان برجسته كارشناسان ايراني فعاليت مينمايد، شناخته شده است.
همچنين مجري طرح زمينشناسي پزشكي از اين دانش به عنوان دانشي كه به بررسي تاثير عوامل زمينشناسي بر سلامت انسان و ساير موجودات زنده ميپردازد، ياد كرد كه به مدد اين علم تاثير متقابل ميان انسان و زمين به خوبي آشكار شده است.
فرح رحماني در ادامه به بررسي وضعيت زمينشناسي پزشكي ايران پرداخت و گفت: ايران به لحاظ وضعيت زمينشناسي و جغرافيايي يكي از مناطق مستعد جهت شيوع بيماريهاي با منشا زمينشناسي است.
از سويي با توجه به اينكه كشور ما بخشي از كمربند بيماريهايي چون كمخوني،ديابت، سرطان است لزوم شناخت منشا محيطي اين بيماري ها در سطح ملي و فرا ملي امري ضروري است و پراكندگي پتانسيلهاي معدني و فعاليتهاي معدني و فراوري ناشي از آن منجر به بروز آلودگي هاي زيست محيطي بويژه در استان هاي معدني كشور و شيوع بيماري در ميان ساكنين آن شده است.